متن زیر برداشت حقیر است از بیانات استاد ونه عیناًکلام ایشان در صورت قصور واضافات از اهل بیت علیهم السلام ،استاد وشما محبین آل الله حلالیت میطلبم

موضوع: مراتب ودر جات انسان از دیدگا قرآن

مقدمه :

   -      همه انسانهایی که فیزیولوژیکی در کنار هم زندگی میکنند هم درجه نیستند

   -      یکی ازنامهای خداوند رفیع الدرجات است وخداوند تمایل دارد که انسانها را درجه به درجه ارتقا دهد

   -      دراحادیث از درجات مومنین ودرکات کافرین زیاد صحبت شده

    درجات انسان در قرآن را باتوجه به آیات 30-34 سوره انفال وسوره ی نجم ومباحث استاد جوادی آملی در4 مرحله ی کلی بحث میکنیم

1-     اولین وپست ترین درجه: درجه گیاهی

دراین مرحله انسان تنها در نیازهای فیزیولوژیکی خلاصه میشود همانند آب وغذا وامنیت و... ،وآدمیت در مرحله خردسالی می ماند ومنِ او تنها جان ِاوست بسیاری از کارهایش تقلیدی است وهم وغم او خوب خوابیدن ،خوب خوردن وخوب پوشیدن است .

2-     دومین درجه : درجه حیوانی

     انسان در این مرحله از لحاظ نظری تابع ظن وخیال است واز لحاظ عملی تابع خشم وغضب ((و إِنیَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنفُسُ.... النجم : 23)) این افراد تابع یقین وبرهان نیستند بلکه تابع هوای نفس اند مثال بارز این افراد هواداران افراطی فوتبال است که بعضا سلامتی خودشان را هم به خطر میاندازند بابت یک موضوع وهمی که برای آنها جدیت پیداکرده است فوتبال بازی در بازی است ((انمّاالحیوهالدنیا لعبولهووزینه و تفاخربینکم20حدید))مثل خواب تو خواب میماند.مثال دیگر افراد معتاد یا افراد مد پرست یا افراد مدرک گرا اینها افرادی هستند که یک ارزش خیالی بر ارزش واقعی تقدم گرفته اند در واقع حیوانهایی متوهم هستند ودر قیامت نیز حیوان محشور خواهند شد واکثریت مردم دراین مرحله ا ند.

3-    سومین درجه : درجه عقلانی است

انسان از لحاظ علمی ونظری تابع ظن نیست بلکه تابع عقل وبرهان است ولی از لحاظ عملی تابع هوای نفس ، شهوت وغضب است این گونه افراد از دید قرآن حیوان ناطق اند یعنی حیوان متفکر میدانید که شهوت در 3 دسته شهوت خوراک ،شهوت خواب ، شهوت جنسی است قرآن به آنان خطاب میکند سوره طه آیه 54:کلواو ارعواانعامکم...بخورید وحیواناتتان را بچرانید.مولوی میفرماید : وقت خشم ووقت شهوت مرد کو ........طالب مردی چنینم کوه به کوه ،همانند دانشمندان وفیلسوفان واساتیدی که هنوز بر هوای نفس خود غالب نیستند. واکنون بنگر وببین در خانه چگونه ای آنجا دیگر نقابی نیست ... اینان نیز حیوان محشور میشوند

4-    چهارمین درجه : درجه ی معنوی است

هم از لحاظ نظری تابع استدلال ومنطق است وهم از لحاظ عملی تابع واسیر هوای نفس نیست که از لحاظ قرآن حی مُتعلّم است زنده ی خدایی ((یا ایها الذین آمنوااستجیبوا للّهوللرسول اذا دعاکملما یحییکم....24 انفال))ای کسانی که ایمان آورده اید ، چون خدا و پیامبرش شما را به چیزی فرا خوانند که زندگیتان می بخشد دعوتشان را اجابت کنید.در مکتب قرآن انسان یا مومن است ویامرده ، از دید قرآن انسانهای کافر مرده اند.اینان تحت فرمان عقل، شهوت وغضب را مدیریت میکنند . در این مرحله کم کم روشن بین وآگاه میشود ،متمرکز روی یک من میگردد کم کم اولوالعزم میشود یعنی صاحب اختیار؛ آرامش می یابد (هرچیزی او را محزون ومخوف نمیکند چرا که حزن از گذشته است وترس از آینده لاخوفٌ ولایحزنون...) وسپس به حیات طیبه وکرامت خواهد رسید ؛ سعدی : رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند .....بنگر که تاچه حد است نشان آدمیت